JE WEET NIET WAT JE LEZER NIET WEET

Het grote misverstand in communicatie is dat we denken te weten wat de lezer niet weet. We denken dat de teksten die wij produceren de gaten in zijn kennis opvullen. Helaas is dat vaak niet het geval. Vaak sluiten teksten niet aan op het kennisniveau van de lezer. Hoe kom je te weten wat je lezer niet weet? Met Red Teaming.

Donald Rumsfeld, minister van Defensie van de Verenigde Staten onder George W. Bush, deed in 2002 de volgende uitspraak:

There are known knowns; there are things we know we know. We also know there are known unknowns; that is to say we know there are some things we do not know. But there are also unknown unknowns; there are things we do not know we don't know. And if one looks throughout the history of our country and other free countries, it is the latter category that tend to be the difficult ones.

Met andere woorden: de dingen waarvan we niet weten dat we ze niet weten, zijn de heikele punten. De uitspraak is vaak geciteerd. De unknown unknowns resoneren in veel vakgebieden, maar nog te weinig in het vakgebied van de communicatie. Terwijl ze ook daar een heikel punt zijn. Behalve dat we niet weten wat we zelf niet weten, weten we namelijk vaak ook niet wat de lezer niet weet.

Hoe achterhalen we wat we niet weten?

Een bekende techniek om het probleem van unknown unknowns aan te pakken is Red Teaming. Daarbij schakelt een organisatie een team van buitenstaanders in om de organisatie aan te vallen, zodat zij weet waar de gaten zitten in de verdediging. Hacking as a Service van Deloitte is een voorbeeld van Red Teaming op het gebied van online bescherming. Maar ook op andere gebieden wordt Red Teaming door bedrijven en overheid ingezet om risico’s te verminderen en de juiste maatregelen te nemen.

Werkt Red Teaming in communicatie?

Het idee van Red Teaming kan ons helpen te achterhalen waar de gaten zitten in de kennis van de lezer. Die gaten zijn wat anders dan de wie-, wat-, waaromvragen die schrijvers vaak als uitgangspunt nemen. Stel dat je een tekst moet schrijven over een hypotheek. Dan zijn de bekende vragen: Wat is een hypotheek? Waarom zou u er één afsluiten? Hoe sluit u er één af? Het punt is dat de antwoorden op die vragen niet altijd even goed begrepen worden. Omdat de lezer kennis mist.

Die gaten komen pas aan het licht door de antwoorden op de vragen te formuleren en vandaaruit nieuwe vragen te genereren. Red-Teamingvragen, noem ik die. Vragen die de zwakke plekken opzoeken. Daarvoor moet je de positie van de buitenstaander innemen. Niet één stoot uitdelen, maar door durven gaan, onder de gordel als het moet. Een kort voorbeeld:

Wat is een hypotheek?

Dat is een lening om een huis mee te kopen. En een fiscaal gunstige manier om vermogen op te bouwen.

Hoe dat zo?

Met een hypotheek kunt profiteren van hypotheekrenteaftrek.

Wat houdt dat dan in?

Als u inkomen heeft in box 1 kunt u de hypotheekrente aftrekken van uw inkomen.

Wat is box 1?

Heeft u even…

Wat leveren Red-Teamingvragen op?

Discussies over begrijpelijk schrijven spitsen zich vaak toe op begrijpelijk formuleren. Terwijl eerst een aantal andere stappen gemaakt moet worden, zoals het afstemmen van de inhoud op je lezer. En daarvoor moet je weten wat je lezer niet weet. Met Red-Teamingvragen ontdek je waar het niet-weten van de lezer zit, de gaten waarvan je niet wist dat het gaten waren. Daar known unknowns van maken is de eerste stap in begrijpelijk schrijven.

En dan? Moet alles wat de lezer niet weet in de tekst? Nee. Alleen wat de lezer nodig heeft om de hoofdboodschap te begrijpen. Dat is de volgende stap. Een volgende blog.