DE AANRADER VAN DE DENNENBOOM
Over de boom als fractal van helder denken
Takkenwerk, zo noemde ik het maken van een opbouw in mijn eerste boek over schrijven (sorry, uitverkocht). Daarmee gaf ik de boom als structuurmodel een negatieve klank. Zou ik nu niet meer doen. De boom is namelijk de fractal van het heldere denken. In iedere logische structuur zit wel iets van een boom met takken. Maar voor de opbouw van tekst raad ik wel de dennenboom aan als model. Een paar gedachten, voor onder die boom.
Zelfgelijkend, dat is de eigenschap van een fractal. Dat wil zeggen dat de figuur is opgebouwd uit delen met dezelfde vorm als de figuur zelf. Een sneeuwvlok bijvoorbeeld bestaat uit sneeuwvlokjes, die weer bestaan uit sneeuwvlokjes, die weer... De structuur herhaalt zich op steeds kleinere schaal.
Gevelde boom
Ook een boom is een fractal. Een boom is een stam met takken. Iedere tak op zich is ook weer een stam met takken. Ad infinitum. Deze boomstructuur is een veel gebruikt model om informatie te ordenen. Planten bijvoorbeeld worden ingedeeld volgens een zich steeds verder verfijnend systeem van stam, klasse, orde, tak, geslacht en soort. Uitgewerkt ziet dat eruit als een boom. Een gevelde boom weliswaar, met de stam helemaal links en de kleinste twijgen rechts, maar toch een boom.
Erboven zweven
De boom is ook een goed model om ideeën te ordenen tijdens een brainstorm. De mindmap bijvoorbeeld is in wezen een bovenaanzicht van een boom. In het midden staat het hoofdonderwerp. Rondom dat midden komen de deelonderwerpen die weer kunnen vertakken in subdeelonderwerpen. De mindmap geeft veel ruimte om ideeën aan te vullen, veel meer dan wanneer je lineair verslag doet van een brainstorm. De mindmap geeft door zijn boomstructuur ook overzicht. Alsof je boven je onderwerp zweeft.
O dennenboom
Overzicht dus. Mooi om daarover verder te filosoferen, terwijl je onder de kerstboom ligt. Die kerstboom – mits een ouderwetse dennenboom – is vrij beperkt in zijn doorvertakkingen. Dat zie je goed van onderen. De dennenboom bestaat uit niet meer dan een stam, hoofdtakken, zijtakjes en naalden. En dat is een aanrader, als het gaat om tekst.
Een tekst moet niet te veel vertakkingen hebben. Houd het bij een hoofdonderwerp dat vertakt in deelonderwerpen of hoofdstukken, die vertakken in paragrafen, die vertakken in alinea’s. That’s it. Niets ad infinitum. Met model dennenboom blijft je opbouw helder en overzichtelijk. Wat worden je teksten wonderschoon.
Ik wens je een fijne kersttijd.