PANDASLIP GLIPT ER (NOG STEEDS) DOOR
Ook in de vorm van bulterriër Gucci
Een schrale troost voor iedere schrijver: ook bij de goeie glipt er nog wel eens een pandaslip door. Dat is wanneer de schrijver te veel wil vertellen in één zin. Hieronder een enkelvoudige tip voor alle schrijvers.
‘Aan de eettafel waar het zelfmoordpoeder na één telefoontje van Ximena Knol werd verstuurd, het meisje van 19 uit Uden dat er in februari haar leven mee beëindigde, zit een kat op mijn tas, een peuter tegen mijn ene voet en tegen de andere bulterriër Gucci.’ Aldus de opening van de column Margriet Oostveen in de Volkskrant van vrijdag 16 maart.
Ik durf er wat om te verwedden dat je de zin twee keer moest lezen voordat je hem ‘had’. Het is wat je noemt, of wat ik noem, een pandaslipzin. Ik schreef er twee jaar geleden al over. Een pandaslipzin is een zin met meerdere mededelingen en dan ook nog met mededelingen die afleiden van de kern. De pandaslip komt uit een bericht dat ooit in de Telegraaf stond: ‘Waarom staat-ie zo ver weg!’, riep Erica Terpstra teleurgesteld toen ze de welgevormde jongeman in pandaslip in het oog kreeg die met een slag op de gong het 25-jarige jubileum van de Albert Cuyp-boksschool inluidde.’
Aandacht trekken
Die pandaslip trekt zoveel aandacht dat je de kern van de zin vergeet. Hetzelfde gebeurt bij de openingszin van Margriet. Er wordt niet nogal wat verteld. De zin gaat over Ximena en het droeve feit dat zij met één telefoontje het middel bemachtigde waarmee zij op 19-jarige leeftijd haar leven beëindigde. En dan is er nog iets met een kat en een peuter en een bulterriër, luisterend naar de naam Gucci. Wat wil deze zin nou?
Deze zin wil te veel. Een journalistenkwaaltje, zeker bij een follow-up op een eerder bericht. In een bijzin staat de hele voorgeschiedenis. In dit geval de voorgeschiedenis van Ximena. We hadden het allemaal al kunnen lezen, dus volstaat de schrijver er kort aan te refereren.
Enkelvoudige tip
Maar draait de zin om dat meisje? Nee, de zin draait om het feit dat er dodelijke poeders worden verstuurd vanuit een heel huiselijke setting, aan een eettafel. Dat is wat Margriet Oostveen ons wil laten voelen. Maar doordat er een hele voorgeschiedenis in de zin zit en een aantal aandachtopeisende details komt die boodschap niet over.
En het is zo eenvoudig, enkelvoudig zelfs. Hou je aan het adagium: één enkele mededeling per zin. Dan schrijf je helder en begrijpelijk. Het mooie dat je dat adagium kunt doortrekken naar alle niveaus van de tekst: één kernzin per alinea, één hoofdboodschap per tekst. Dat klinkt inderdaad simpel, maar ga er maar eens aanstaan. Als zelfs bij goeie schrijvers er wel eens een pandaslip doorglipt, wie zijn wij dan? Is dat niet een schrale troost?