GEEN FABELTJESKRANT VOOR MENSEN MET LAAG NIVEAU
Over de interviewer als jas
Ik was voor het eerst in tijden weer eens zenuwachtig voor een interview. Wat opvallend was, want ik interview heel vaak mensen. De week ervoor had ik nog de voorzitter van de Raad van Bestuur van een van de grootste bedrijven van Nederland geïnterviewd en daar was ik zelfverzekerd naartoe gegaan. Maar nu ging ik naar Steef, een man van 70 met een verstandelijke beperking. Was dat dan zo anders? Zeker.
De voorzitter van de Raad van Bestuur was een man met kennis en ervaring. Het was bovendien een man die geleerd had die kennis en ervaring in een zakelijke omgeving tussen hem en de ander te plaatsen. Als een jas die zijn kwetsbaarheid verhulde. Steef had die jas niet. Hij zat daar open en bloot. En dat maakte dat het interview met hem anders was.
Slikken
Steef vertelde over de inloopvergaderingen in zijn huis. Hij zorgde dat hij daar altijd bij was. Verder was hij voorzitter van de lokale cliëntenraad. Hij vertelde dat hij praat voor de mensen die zelf niet zo goed kunnen praten. “En dan te weten dat Steef van nature een stille is”, zei zijn begeleider. Steef bevroor even. Toen vertelde hij: “Ze zeiden vroeger tegen me dat ik autistisch ben en dat ik dus niet met mensen kan omgaan. Dat deed me heel veel.”
Steef slikte, maar dat hielp niet meer. Er stroomden tranen over z’n wangen. “Ik heb geleerd om te laten horen wat ik vind. Daarom doe ik dat nu.” Ik moest ook slikken. Ik was vereerd. Vereerd dat Steef zonder jas het gesprek met mij had durven aangaan.
Niet knipogen
Vervolgens was het aan mij om daar meer dan zorgvuldig mee om te gaan en te zorgen dat ik niet over Steefs hoofd zou gaan knipogen naar de lezer met wellicht een hoger niveau. Zoals ik vroeger voelde gebeuren met de Fabeltjeskrant, waarin meneer de Uil vertelde over het Vrouwendierenhuis en het Derde Dierenbos. Ik snapte dat niet als kind. Mijn ouders die achter mij zaten te gniffelen duidelijk wel.
“De inloopvergadering en cliëntenraad moeten gescheiden blijven. Anders gaat het ook in de cliëntenraad weer over de soep”, zei Steef. Ik moest erom lachen toen ik het uittikte. Zo onverbloemd zou die andere voorzitter zich niet uitgedrukt hebben. Maar ik nam de opmerking niet op in mijn verhaal. Steef zou de gniffel niet begrijpen.
Warme jas
Ik bedoel maar: natuurlijk is een interview een interview. Maar in de wereld van mensen met een laag niveau heb je als interviewer de taak hen te beschermen. In die wereld ben jij de jas. En als het goed is een warme jas.